TIJDENS DE TWEEDE POLITIONELE ACTIE IN
NEDERLANDS-INDI� NEMEN NEDERLANDSE SOLDATEN DE STAD DJOCJA IN
Nederlandse troepen bezetten Djocja
Beter laat, dan nooit
Wij NEDERLANDERS hebben de reputatie nuchter, bezonnen en bedaard te zijn. Die reputatie is verdiend. Wij plegen ons te bezinnen v��r wij beginnen. Maar hebben wij eenmaal onze beslissing genomen, dan tasten wij hardnekkig door. Wij komen niet spoedig en niet lichtvaardig in beweging, maar, eenmaal op weg, gaan wij door tot wij ons doel bereikt hebben.
Misschien zal de toekomstige geschiedsschrijver, wanneer hij voor het nageslacht de gang van onze betrekkingen tot Indonesi� en het ontstaan van de nieuwe structuur van het Koninkrijk zal hebben te schetsen, meer op deze algemeen Nederlandse karaktertrek te nadruk leggen, dan op de binnelandse en buitenlandse politieke factoren, die de gang van zaken mede hebben be�nvloed en die thans in de eerste plaats onze aandacht trekken.
Het heeft drie achtereenvolgende Kabinetten heel wat overwegingen, considerat�en en overpeinzingen gekost v��r zij tot de conclusie kwamen, die onzes inziens reeds lang voor de hand heeft gelegen, dat een breuk met Djocja onvermijdelijk was. Thans is de beslissing gevallen en zijn de consequenties onmiddelijk getrokken.
Op dit ogenblijk, nog geen 48 uur nadat de beslissing is gevallen, overtreffen de resultaten reeds onze verwachtingen. Maar men moet de dag niet prijzen, v��r de avond is gevallen.
DR. BEEL, thans de Hoge Vertegenwoordiger van het opperbestuur in Indonesi� en precies op de hoogte van wat er de laatse jaren is geschied en nagelaten, constateerde Zaterdag, dat er in Indonesi� door de Republiek "een ten hemel schreiende terreur’ wordt uitgeoefend, die door de souvereine Regering niet kan worden geduld.
Maar in het voorzichtig gestelde communiqu� van onze Regering, dat Zaterdagavond door de radio werd afgeroepen, verklaarde onze Regering, dat zij opnieuw bereid zou zijn geweest tot besprekingen, wanneer Hatta een gunstig antwoord zou hebben gegeven.
Waarom moest dat communiqu� met een hakkelende en huilende stem worden voorgelezen, alsof de preker zich schammde voor wat hij had te verklaren? Beschikt de voorlichtingsdienst niet over betere krachten voor dat doel? Dan begrijpen wij, dat zij, wanneer zij het buitenland voorlicht, weinig gehoor vindt.
TOT JUICHEN bestaat geen aanleiding. Dit optreden is niet een triomf, maar een bittere noodzakelijkheid. Onze Ministerraad besliste tenslotte met algemene stemmen, dat maatregelen onvermijdelijk waren.
Het hele volk staat in deze achter de Regering, met uitzondering slechts van de communisten. Wij moeten rustig afwachten, wat de Veiligheidsraad zal doen. Onze Regering heeft steeds met nadruk het recht tot interventie van deVerenigde Naties in deze zaak afgewezen, omdat het een binnenlandse zaak betrof. In gelijke zin handelen Engeland in Burma en Malakka en Frankrijk in Vietnam.
Wij waren bereid de goede diensten van een Commissie van Goede Diensten te aanvaarden. Maar die Commissie gaf meermalen blijk zich eer een arbiter te voelen, dan een bemiddelaar. De beste dienst, die zij ons thans zou kunnen bewijzen, ware heen te gaan. Maar de Verenigde Naties hebben voor haar nog onlangs een crediet van een kwart millioen dollars voor 1949 gevoteerd. Wij vrezen, dat de Commissie, zo ruim bij kas, niet gemakkelijk haar werk zal neerleggen. Maar elders in de wereld kan zij werk in overvloed vinden.
WIJ GEVEN ER ONS REKENSCHAP van, dat het optreden onzer troepen de zorgen zal doen toenemen in vele gezinnen hier en in Indonesi�. Men bedenke echter, dat gedurende de wapenstilstand honderden soldaten en ambtenaren zij gevallen. Van twee kwaden moest men het minste kiezen. Van de terreur, die steeds groiede en die dreigde een nog veel groter omvang aan te nemen, moest een einde worden gemaakt. Zeker niet te vroeg gaan wij daartoe over. Eer te laat.
Betreurenswaardig, maar noodzakeleijk
Hat staatshoofd van Oost-Sumatra, dr. Mansoer verklaarde, dat de actie te betreuren is, maar noodzakelijk, omdat de Republiek een deeds groter gevaar vormde voor de ontwikkeling van een vrij Indonesi�. In de Republikeinse gebieden van Sumatra heersten vreselijke toestanden. Hier wordt een humane plicht vervuld. Deze actie is een nieuwe stap naar de bevrijding.
Soekarno, Hatta, Sjahrir en andere Republikeinen geinterneerd
Republikeinse oppelhebber gevangen genomen
Ook op Sumatra rukken onze troepen toe
Om 11 uur Zaterdagavond heeft de Nederlandse Regering via de radio een mededeling uitgezonden, waarin zij o.m. zegt, dat, na enige jaren vergeefs getracht te hebben met de Republiek tot een overeenkomst te geraken en nadat gebleken was, dat de Republiek tegen 1 Januari a.s het ontketenen van grote acties tegen de Federale gebieden voorbereidde, het niet meer mogelijk is zich opnieuw in besprekkingen te begeven, die zonder uitzicht moeten worden geacht. De Nederlandse Regering kan niet verder werkloos toezien bij het voortduren van den verwarring, de bedreigingen en de gewelddaden en heeft zich thans genoodzaakt gezien om de Bestandsovereenkomst op te zeggen en de vrijheid van handelen te hernemen. Opdracht is gegeven tot actie tegen de terroristische elementen, die iedere constructieve arbied onmogelijk maken. De actie de Ned. troepen is Zaterdagmiddag 5 uur Ned. tijd begonnen.
Zondag om 3 uur (Java-tijd) was Djocja bezet door Ned. Parachutetroepen. Soekarno, Hatta, Sjahrir, Salim, Soedirman en een 12-tal andere Republikeinse autoriteiten werden ge�nterneerd. De Veiligheidsraad is hedenochtend in bijzondere zitting bijeen gekomen. Hedenmiddag 4 uur kwam de Tweede Kamer bijeen voor het kennisnemen van een Regeringverklaring.
Parachutisten bij Djocja geland
Van offici�le Nederlandse zijde werd Zondag te 13 uur (Bataviase tijd) gemeld:
In de ochtend van 19 December kwart voor 7 zijn Nederlandse parachutisten geland in de omgeving van Djocja. Het vliegveld Magoewo, 8 km. ten Oosten van Djocja, is onbeschadig in hun handen gevallen, waarna kon worden aangevangen met het inbrengen van Luchtlandingstroepen.
Om 3 uur (Javatijd) was Djocja geheel in handen van de Ned. Troepen. Voor zover gistermiddag bekend, hebben zich vrijwel geen branden voorgedaan. Speciale maatregelen waren getroffen voor de veiligheid van de leden der C.v.G.D., die te Kalioerang vertoefden.
Generaal Spoor vloog boven Djocja
De legercommandant, luitenantgeneraal Spoor, heeft het eerste gedeelte van de operatie boven het vliegveld Magoewo bij Djocja uit zijn eigen vliegtuig gedegeslagen, aldus meldt de Dienst voor Legercontacten. Nadat het zeker was, dat de actie de parachutisten volgens plan was verlopen, hetgeen van de grond af werd geseind met de woorden "all clear" vloog de generaal terug naar Semarang, om daar een embarkatie der luchtlandingtroepen gade te slaan. Hij keerde later naar Batavia terug.
Na de bezetting van de vliegveld van Djocja landde aldaar een Catalina-transportvliegtuig met zeven passagiers. De piloot was een Amerikaan. De piloot en de passagiers zijn ge�nterneerd voor verde onderzoek.
De overige acties
Van de overige acties op Zondag vermelden we een opmars uit Gombong in O. richting en een landing van mariners op de N.-kust van Oost-Java.
Voorts werd Zondagavond gemeld, dat in het Zuid-Westelijk deel van Midden-Java Ned. Troepen in opmars Keboemen passerden. In Oost-Java bezetten Ned. troepen Pepandjen. In Noord-Sumatra werden ongever 10 kilometer ten Zuiden van Tanjoengbalei de plaats Rantauprapat en de onderneming Wigfoor bezet.
Volgens Republ. berichten zou Boekitingi (Fort de Cock) door Ned. vliegtuigen zijn aangevallen.
Soekarno, Hatta en Sjahrir geinterneerd
In een uitzetting van de Dienst Legercontacten werd medegeeld, dat kort na de bezetting van Djocja, president Soekarno, de vice-president Moh. Hatta, de oud-premier Soetan Sjahrir, air-commodore Soeriadarma, de minister van buitenlandse zaken Hadji Agoes Salim en een twaalftal andere Republikeinse autoriteiten werden ge�nterneerd, o.w. Soedirman, de commandant van het Republ. Leger.
Voorts werd een aantal leden van het K.N.I.P. (voorlopig Republikeins parlement) ge�nterneerd. Hierbij bevond zich de voorzitter van het K.N.I.P., mr. Asaat.
In het offici�le communiqu� van Zaterdagavond werd medegedeeld, dat president Soekarno het voornemen had dezer dagen in gezelschap van enige ministers en adviseurs naar India te gaan. Dit was in de eerste plaats op 16 dezer door hem openbaar aangekondigd in een dagorder. Voorts was het de Ned. Regering bekend, dat aan de Republikeinse vertegewoordiger van New Delhi de komst van Soekarno zou 20 December aldaar was aangekondigd. Soekarno zou 17 dezer vertrekken om via Fort de Kock, waar hij de 18e ‘s avonds een receptie zou hebben, naar Rangoon in India te vliegen. Aangezien geen tegengesteld bericht meer werd ontvangen, werd verwacht, dat de reis conform het opgestelde programma zoud worden uitgevoerd, zodat de regering in haar communiqu� van Zondag dit vertrek als een vaststaand feit naar voren heeft menen te kunnen brengen. Blijkens later otnvangen persberichten is echter het toestel, dat Soekarno zou komen halen, in Singapore onklaar geraakt. Hieraan is het toe te schrijven dat Soekarno niet uit Djocja heeft kunnen vertrekken.
Van Regeringszijde wordt echter opgemerkt, dat men voor de juistheid van deze voorstelling van zaken niet kon instaan, omdat later is gebleken dat bij de verorvering van het vliegveld van Djocja twee vliegtuigen staartklaar stonden. De vraag is dus: wilde of kon Soekarno niet vertrekken?
Indrukken uit Batavia
Onze correspondent te Batavia seinde ons Zondagmorgen o.a.:
Aangenomen wordt, dat Hatta te Djocja is gebleven om de overgave te regelen, terwijl Darmasetiawan voor waarneming voor Batavia bleef, waar hij momenteel huisarrest heeft in het gebouw van de Republikeinse delegatie. De Republikeinen te Batavia zagen reeds dagenlang hun arrestatie als martelaren voor de vrijheidstrijd tegemoet en zij zijn thans enigszins ontnuchterd door de correcte behandeling. Enkele Republikeinse politici keregen huisarrest, doch het merendeel vertoeft op vrije voeten.
Ruim 15 Republ. personen zijn ondergebracht in het gebouw van de Republ. delegatie.
Nederl.-Indonesische regeringsinstanties werken koortsachtig aan de vorming van specialistenteams voor medische, sociale en economische hulpverlening in het ex-Republikeinse gebied. Batavia blijft rustig en slechts miltaire patrouilles hebben het stadsbeeld iets veranders.
Arrestatie te Batavia
Te Batavia zijn 45 Republikeinen gearresteerd, verdacht van revolutionnaire activiteiten. Een aantal Republ. autoriteiten te Batavia is huisarrest opgelegd, om. Darmasetiawan, de vertegenwoordiger van Hatta. Te Batavia is perscensuur ingesteld op telegrammen, hetgeen op vlotte en soepele wijze wordt uitgevoerd.
"Nederland plegde woordbreuk," aldus een Amerikaans woordvoerder.
Na de bijeenkomst van de V.R. verklaarde een woorvervoerde van de Amerikaanse delegatie dat de Amerikaanse regering, de situatie ziet als een "woordbreuk" van de Nederlanders tegenover de Comm. V. Goede Diensten. Hij zijde, dat tenzij de Nederlanders zich zouden terugtrekken op de stellingen welke zij voor de aanval innamen, Amerika zijn vertegenwoordiger uit de C.v.G.D. zou terugtrekken. Gezien de vijandlijkheden, zeide hij heeft de C.V.G.D klaarblijkelijk geen betekenis meer. De Amerikaanse delegatie is bezig een resolutie van deze strekking op te stellen. De resolutie zal waarschijnlijk tevens voorstellen, dat de kwestie behandeld worst onder het gezag van hoofdstuk 6 van het handvest der V.N. dat zich bezig houdt met de vreedzame beslechting van geschillen.
Buitenlandse persstemmen
"New York Times": De inlijving van de republiek bij de nieuwe staat is de beste oplossing voor alle betrokkenen en aangzien er beloften zijn gedaan door een regering, welke in de voorste rij staat de democratie�n, is er geen reden om te twijfelen aan de goede trouw van deze regering of om een welwillende overweging van haar motieven en uitleg te weigeren. Dit alles kan echter niets afdoen aan de schok van teleurgestelling over het feit, dat de Nederlandse regering eenzijdig alle aangegane overeenkomsten heeft ongezegd en haar toevlucht heeft genomen tot het gebruik van wapenen. Er zijn vele redenen om aan de verstandigheid van de actie de Nederlandse regering te twijfelen.
Geringen Nederlandse verliezen
Volgens een heden te Batavia uitgegeven legercommuniqu� zijn in de eerste 36 u. van de actie tegen de Republiek aan de zijde der Nederlandse stirjdkrachten zes doden gevallen en acht man gewond. In het communiqu� werd geen gewag gemaakt van verliezen aan de republikeinse zijde.
Het communiqu� bevestigde de gevangenneming van generaal Soedirman en maakte melding van de innemeing van Poeworedjo, op ongeveer 60 km. ten [Wetten] van Djocja.
Er werd geen gewag gemaakt van actie op andere fronten en er werd niet teogegeven, dat de Nederlanders gebruikt maakten van zware wapenen of luchtbombardementen, zoals van sommige zijden werd gemeld.
In het communiqu� werd verklaard, dat een Catalina-vliegtuig, dat op het vliegveld bij Djocja is buitgemaakt, had ontmoeten dienen voor evacuatie van de Republikeinse regering.
Het communiqu� bevestigde dat de Catalina door een Amerikaanse piloot werd bestuurd, en verklaard, dat de andere zeven personen, zes Republikeinse officieren waren en een Indonesicshe tweede-piloot.
"Schrijf inniger en vaker dan ooit"
Radiorede generaal Kruls
De chef van de Gen. Staf, luit.generaal mr. H. J. Kruls, heeft gsiteravond een radiorede gehouden tot de familieleden van de militairen in Indonesi�, waarin hij er op wees, dat de taak van onze strijdkrachten zich thans richt tot de bron van onrust. Nog enige tijd zullen de verlieslisjten in de concurrenten verschijnen, maar zij zullen nu het troostgevende met zich brengen, dat de offers, die er in vermeld worden, gebracht zijn, om voorgoed een einde te maken aan de noodzaak van verlieslijsten. Het gevaar voor de uwen is door dit ernstige besluit wel groter geworden dan het was, maar het einde van dit gevaar is veel dichterbij gekomen.
Uit het feit, dat nu het besluit is genomen tot bredere militaire activiteit blijkt wel, dat in de afgelopen maanden de toestand niet teoliet, dat de begonnen demobilisatie onverminderd werd voorgezet. De activiteit van onze strijdkrachten zal een einde brengen aan de toestand, waarin voortdurende werkzaamheid noodzakelijk was. Daarom is de verwachting gerechtvaardigd, dat hun thuiskomst nu dichter voor de deur staat.
Er zal voorlopig minder gelegenheid zijn, om rustig brieven te schrijven. Schrijft u daarom vaker en inniger dan ooit.
Het zal duidelijk zijn als ik zeg, aldus de generaal, dat dezeveranderde activiteit van het leger een gunstige invloed zal hebben op het moreel van de troep. Niet dat onze mannen zo oorlogzuchtig zijn, maar zij zijn met een taak en een ideaal voor ogen naar Indonesi� gegaan en deze taak kan nu volbracht worden. Bij velen van u zullen de spanning en ongerustheid zijn toegenomen. Wij allen zullen trachten u snel en zo goed mogelijk op de hoogte te houden.
Het Amerikaanse standpunt gewijzigd?
Parijs en Brussel hebben volledig begrip voor ons
Onze Parijs corresopndent meldt. ons, dat men in Veiligheidsraadkringen in het algemeen gisteravond niet verrast was over het verloop der gebeurtenissen en dat men te Parijs Donderdag en Vrijdag al rekening hield met een Nederlandse actie. Naar hij van zeer goed geinformeerde zijde vernam, waren Brussel Parijs, Londen, en Luxemburg op de hoogte gesteld van de Nederlandse stappen, hetgeen men uitlegde als een mogelijkheid voor een gezamenlijk verdediging van het Nederlandse standpunt. Bovendien is onze correspondent gerechtigd mede te delen, dat de regeringen te Parijs en Brussel volledig begrip hebben voor het Nederlandse standpunt. Hij kreeg, bij nadere informatie, de indruk, dat Londen enigszins anders over de zaken denkt, hetgeen ongetwijfeld voor een deel wordt veroorzaakt door de Londense relaties met India en Australi�.
Het Amerikaanse standpunt
Over het Amerikaanse standpunt is te weinig bekend. Er wordt te Parijs evenwel waarde toegekend aan een boodschap van mr. Van Kleffens uit Washington, die Zaterdag in Den Haag schijnt te zijn ontvangen. Men acht het waarschijnlijk, dat deze boodschap mededelingen doet over den mening van het State Department inzake Djocja. Het feit, dat kort na otnvangen van deze boodschap de actie is begonnnen, wordt thans uitgelegd als een bewijs voor de verondelstelling dat Washington een andere houding zou aannemen. Van andere zijde vernam onze correspondent evenwel, dat het Amerikaanse standpunt nog niet scherp omlijnd is.
Men zegt reden te hebben aan te nemen, dat Nederland deze keer een debat in de Veiligheidsraad durft riskeren en zelfs eventuele sancties het hoofd zal weten te bieden. Men rekent er op, dat indien de kwestie in de Raad wordt gebracht - waaran niet behoeft te worden getwijfeld - de Nederlandse Regering [p�l] op haar standpunt zal blijven stand met verwijzing naar de punten van de verdediging van mr. Van Kleffens, destijds in Lake Success aangevoerd.
Ambassadeur te Parijs houdt een persconferentie
Gistermiddag heeft onze gedelegeerde te Parijs, dr. J. H. Royen, ambassadeur in Ottawa, in de Nederlandse ambassade een druk bezochte persconferentie gehouden, die speciaal de belangstelling der Amerikanen trok.
Dr. van Royen zette de situatie in Indonesi� uiteen en legde er nogmaals de nadruk op, dat onze Regering ook de jongste ontwikkeling in Indonesi� als ‘n binnenlandse aangelegenheid blijft beschouwen, ten aanzien waarvan een interventie van een internationaal orgaan niet kan worden aanvaard. Hij herinnerde er aan, dat erkenning onzerzijds, indertijd van de Commissie van Goede Diensten, een geste was, die werd aangegeven door onze oprechte verzoeningswil, doch niet door overwegingen ontleend aan internationaal recht.
Zitting Veiligheidsraad tot Woensdag verdaagd
De Veiligheidsraad kwam hedenmorgen te Parijs op verzoek van de Amerikaanse gedelegeerde, Jessup, is spoedvergadering bijeen.
De assistent-secretaris-generaal deed voorlezing van een telegram van de Sovjet-Russische minister van Buitenlandse Zaken, Molotof, waarin deze verklaart, dat een termijn van drie dagen nodig is voor het beleggen van een vergadering van de Raad, dat slechts een termijn van de dag in acht is genomen en dat voor 26 December geen Sovjet-Russische afgevaardigde aanwezig kan zijn.
Dr Jessup (Amerika) verklaarde dat hij gaarne de aandacht van de Raad wilde vestigen op een door zijn Regering ontvangen inlichting, volgens welke twee leden van de Commissie van Goede Diensten - de Australialische en Belgische vertegenwoordiger - zich te Kalioerang zouden bevinden. Het Amerikaanse lid bevond zich in Batavia toen de vijandelijkheden begonnen, aldus Jessup, en volgens de inlichtingen, welke wij hebben ontvangen is er geen communicatie tussen de twee plaaten mogelijk.
Nadat van Langenhove (Belgi�), dat ook de afgevaardigde van Columbia en de Oekraine afwezig waren, verklaarde Faris el Choudry, de Syrische afgevaardigde, dat het vereiste quorum te hebben, aldus zeide hij.
De bijeenkomst waarop de Indonesische kwestie behandeld zoud worden, is daarna verdaagd tot Woensdag a.s.
Nader wordt nog gemeld, dat de Raad Woensdagochtend bijeen zal komen.
De militaire situatie op Java
Volgens een A.P.-bericht rukken de Ned. troepen op Java op zonder belangrijk tegenstand te ontmoeten. De opmars is reeds halverwege Djocja gevorderd.
300 AMSTERDAMSE LASSERS LEGGEN HET WERK NEER
Hedenmorgen hebben 800 lassers van de Ned. Dok en Schepsbouw Mij. te Amsterdam het werk neer gelegd, als gevolg van de door de directie hedenmorgen per circulaire aangezegde tariefverlaging van 10 pCt. Deze staking houdt geen verband - zo werd ons van de zijde van de E.V.C. medegedeeld - met de gebeurtenissen in Indonesi�.
Last modified: Tuesday, January 16, 2001 12:30:14 PM
� GNR. Return
to the previous page.